به بهانه پخش سریال «آوای باران» از شبکه آی‌فیلم، پای صحبت‌های حسین سهیلی‌زاده کارگردان این سریال نشستیم.
سریال آوای باران یکی از پرمخاطب ترین سریال های زمان خودش بود که برای اولین بار موضوع تکدی‌گری و آسیب‌های آن را دستمایه قصه خود قرار داد و مورد توجه مردم قرار گرفت. در واقع «آوای باران» را می توان نوعی آسیب شناسی اجتماعی در بستر نمایش دانست. به بهانه بازپخش سریال در شبکه آی فیلم با حسین سهیلی زاه کارگردان آن گفت و گو کردیم که می خوانید:
*شما در تلویزیون ژانرهای گوناگونی را تجربه کردید و به موضوعات مختلفی پرداختید از طنز گرفته تا قصه هایی درباره کودکان و مسائل اجتماعی و حتی سیاسی. به نظر می رسد در آوای باران به نوعی همه این مولفه ها را می توان ردیابی کرد. موافقید؟
به نظرم می توان این طور که شما گفتید هم به سریال نگاه کرد و شاید این به شکل ناخودآگاهانه اتفاق افتاده باشد اما من به شکل آگاهانه تلاشم این بود که در پس از باران یک قصه اجتماعی را روایت کنم و در واقع به مسئله تکدی گری به عنوان یک معضل اجتماعی بپردازم. در واقع سال ها بود که به این سوژه فکر می کردم.
*به تلخی سوژه هم فکر می کردید؟ یا مثلا نگران نبودید که پرداختن به تکدی گری کودکان ممکن است مخاطب را آزار دهد و همین باعث پس زدن او از تماشای سریال شود؟
اتفاقا به همین دلیل تلاش کردم با کمرنگ کردن فضای تلخ و سیاه سوژه و حتی رگه های از طنز، از زهر قصه کم شود و در واقع دوست نداشتم به سبک و سیاق بسیاری از فیلم های اجتماعی، سیاه نمایی کنم. به عبارت بهتر تلاش کردم در دام سیاه نمایی نیفتم. به همین دلیل حجم کمتری از سریال به گذشته شخصیت های آسیب دیده قصه اختصاص گرفت. به هر حال هدف ما نشان دادن یک واقعیت تلخ و تلنگر زدن جامعه نسبت به به زشتی تکدی گری و سودجویی هایی پشت آن بود.
*ولی نمایش تکدی‌گری و ساختار سازمان یافته آن یک واقعیت است نه سیاه نمایی…
نه. من منکر واقعیت تلخ تکدی گری در جامعه نیستم؛ اگر بودم که اصلا به سراغ این مسئله نمی رفتم و همانطور که گفتم این دغدغه من بوده اما مسئله در شیوه و ساختار روایت از این سوژه است که از غلظت تلخی آن پرهیز کردم تا تماشای قصه و پیگیری آن برای مخاطب آزاردهنده نباشد. از سوی دیگر من خیلی با رویکرد رئالیستی که لحن یا نگاهی مستندگونه به سوژه داشته باشد در یک سریال تلویزیونی مخالفم و به سویه های نمایشی و دراماتیک آن بیشتر بها می دهم، تا مخاطب بتواند ارتباط حسی و عاطفی با قصه برقرار کند.
*شاید بر اساس همین رویکرد بتوان به نوع حرف زدن کاراکترها و در دیالوگ گویی های آنها اشاره کرد که به نظر می رسد هم رئال است هم اغراق های نمایشی دارد.
دقیقا. در واقع به نوعی شاهد ترکیب ادبیات جنوب شهری و ادبیات نمایشی در لحن حرف زدن شخصیت ها هستیم و به نظرم این بر جذابیت دیالوگ پردازی سریال افزوده است. واقعیت این است که در یک اثر داستانی به ویژه سریال که هم طولانی تر است و هم قرار است با مخاطب انبوه ارتباط برقرار کند، باید به جذابیت دراماتیک حتی در یک سوژه رئال توجه داشت وگرنه نمی توان مخاطب را با خود همراه کرد. این البته به معنای تحریف واقعیت نیست، بلکه تاکید بر جذابیت روایت در نمایش واقعیت است.
*فکر می کنم تاکید بر تعلیق یکی از مولفه های شما در سریال سازی باشد که در آوای باران حضور پررنگی دارد.
همینطور است؛ چون این تعلیق است که کشش دراماتیک به وجود می آورد و ذهن مخاطب را درگیر خود می کند
*اما تعلیق زیاد هم می تواند ذهن مخاطب را خسته کند مثلا در قسمت های پایانی، این تعلیق آزار دهنده می شود. در واقع تعلیق قصه موجب شد تا مخاطب انتظار داشته باشد که پدر و دختر قصه زودتر به هم برسند؛ اما داستانک های دیگر مثل قصه طاها و نادر و… این تعلیق را کش می دهد و مخاطب را خسته می کند.
ببینید ما به دلیل پردازش قصه پدر و دختر این انتظار را در مخاطب ایجاد کردیم؛ اما این انتظار معنی دیگرش همراه شدن مخاطب با شخصیت های قصه است. البته اینکه آنها به هم برسند، انتظار طبیعی مخاطب است و طولانی شدن آن ممکن است مخاطب را عصبی کند؛ اما این از شوق مخاطب به پایان خوش آنها برمی آید که دوست دارند زودتر این اتفاق بیفتد، ولی از منطق درام به دور نیست و به نظر من مخاطب را آزار نمی دهد. تعلیق مثل مسیر سفر است نه مقصد. وقتی مسیر جاذبه داشته باشد، خود راه جذابیت پیدا می کند؛ نه لزوما رسیدن به مقصد. به نظرم اینکه مخاطب با این سریال در زمان خودش همراه شده و با شخصیت های آن ارتباط برقرار کرده به خاطر لذت بردن از این تعلیق ها بوده است.
*آقای سهیلی زاده سریال آوای باران در زمان خود با استقبال بالایی از سوی مخاطب همراه شد و جزو سریال های پرمخاطب آن سال بود. شما دلیل این موفقیت را بیشتر در چه می بیند؟
در جذابیت قصه و روایت آن. به نظرم آوای باران از الگوهای متداول و کلیشه ای سریال سازی استفاده نکرد و در واقع دست به نوعی ساختارشکنی زد که این مسئله شامل قصه آن هم می شد. مردم ما پیش از اینکه درباره تکدی گری و آسیب های آن سریالی ندیده بودند و بنابراین قصه این سریال تازگی داشت. ضمن اینکه قصه و موقعیت خیالی هم نبود و مردم در زندگی روزمره خود با این مسئله روبرو می شوند و همین باعث کنجکاوی آنها در پیگیری این قصه هم شد. مردم ما به شنیدن قصه های درباره واقعیت های زندگی و مسائل اجتماعی که خودش آن را در زندگی تجربه می کنند، علاقه دارند و به نظرم تلویزیون باید از ساخت سریال های اجتماعی که مخاطب بالایی هم دارد حمایت کند.
*به نظر من یکی از ویژگی های سریال های شما که در آوای باران هم شاهد هستیم، استفاده از بازیگران جوان و چهره های جدید است که در آوای باران منجر به معرفی آزاده زارعی و شناخته شدن آن شد. چرا اغلب به سراغ چهره های جدید و جوان می روید؟
به اعتقاد من یکی از وظایف سینما و تلویزیون و کارگردان این است که بازیگر جدید تربیت کند. سریال مدیوم خوبی برای معرفی چهره های جدید است و چه بسیار بازیگران مشهور امروز که ابتدا از قاب تلویزیون به مخاطب معرفی شدند. حضور چهره های جوان هم به کار من کارگردان می آید و هم فرصتی برای معرفی جوان هایی است که استعداد بازیگری دارند و دیده نمی شوند.
*شما خودتان هم مثل هیچکاک در یک صحنه از سریال حضور دارید ...
...بله و این در واقع امضای من در کارهایم است. در سریال دلنوازان هم همین کار را انجام دادم.
*و در نهایت می رسیم به نقش شکیب با بازی مهران احمدی که خیلی گل کرد. نظرتان درباره این نقش چیست؟
مهران احمدی بازیگر بسیار مستعد و توانایی است که با خلاقیتی که دارد و گریم خوبی هم که روی او انجام شد، توانست یک نقش ماندگار از خودش در این سریال به جا بگذارد
*فکر می کنید بازپخش این سریال از شبکه آی فیلم با همان اقبال بالای مخاطب همراه شود؟
به هر حال مردم ما به تماشای سریالی که دوست داشتند، علاقمند هستند و تکرار آن می تواند تداعی خاطرات و نوستالژی های آنها از یک سریال باشد. ضمن اینکه فرصتی است برای کسانی که قبلا سریال را ندیده اند.
(مصاحبه کننده: سیدرضا صائمی برای وب‌سایت آی‌فیلم)
بیشتر بخوانید:
دانلود تیتراژ آوای باران
